De coffeeshop aan de Snouckaertlaan: een stand van zaken

De onduidelijkheid over de (mogelijke) coffeeshop aan de Snouckaertlaan blijft voortbestaan en is een toneelstuk in vele akten geworden. Het is daarom goed om de stand van zaken (weer) eens op een rijtje te zetten.

De geschiedenis

Beslissingen en bezwaar

De burgemeester van Amersfoort verleende op 15 mei 2017 een horeca-exploitatievergunning en een gedoogbeschikking voor een coffeeshop aan de Snouckaertlaan, in Villa Härtel, pal naast de bioscoop. De weerstand hiertegen was groot: niet alleen groepen bewoners maar ook naastgelegen bedrijven en ondernemingen waren het niet eens met de (mogelijke) komst van de coffeeshop. Omdat de beoogd exploitant met de gemeente afgesproken had dat de zaak niet open zou gaan totdat er op de vele bezwaren beslist zou zijn, ging de coffeeshop niet open.

Na indiening van vele bezwaarschriften, hield de gemeente net voor de zomer van 2017 een openbare hoorzitting. De opkomst was groot en de bezwaren tegen de komst van de coffeeshop werden nogmaals vanuit vele perspectieven naar voren gebracht. Het duurde tot 18 september 2017 voordat de beslissing op bezwaar kwam: de vergunning en gedoogbeschikking werden alsnog geweigerd. Opvallend was dat de burgemeester niet inging op de vele bezwaren: in plaats daarvan beriep de burgemeester zich op gewijzigde omstandigheden.

Die gewijzigde omstandigheden betrof de herinrichting van de Zonnehof: die was op 15 mei 2017 nog niet aangevangen, en op 18 september 2017 waren deze gereed. Dat was belangrijk, omdat aan de Zonnehof een school gelegen ligt: het Luzac College. Het beleid van de gemeente Amersfoort bepaalt dat een coffeeshop minimaal 250 (loop)meter van een school gelegen moest zijn. Met de ‘oude’ inrichting van de Zonnehof was dit (nét) het geval, met de ‘nieuwe’ herinrichting was dit (nét) niet meer zo. Er werd dus niet (meer) voldaan aan een harde eis uit het beleid en daarom kon de coffeeshop er niet komen. Omdat de coffeeshop er niet kon komen, hoefde de burgemeester niet meer te reageren op de vele bezwaren.

Procedure rechtbank

De beoogd exploitant was het hier niet mee eens: hij vond dat hij in de gelegenheid gesteld had moeten worden om te reageren op de herinrichting van de Zonnehof: dan had hij een hek kunnen plaatsen rond zijn beoogde coffeeshop. Hierdoor zou de loopafstand weer langer worden (er moet dan om het hek om gelopen worden) en daardoor weer (nét) boven de minimale loopafstand van 250 meter komen.

De beoogd exploitant ging in beroep bij de rechtbank Midden-Nederland. Hij vroeg een spoedprocedure aan, omdat deze hele kwestie hem al heel veel geld gekost had. Succes bij de rechtbank Midden-Nederland bleef evenwel uit: de rechter gaf de beoogd exploitant gelijk dat de burgemeester een fout had gemaakt, maar vond niet dat daaraan gevolgen verbonden moesten worden. Wat de rechtbank Midden-Nederland betrof, kwam de coffeeshop er dus niet. In dat oordeel speelde een rol dat het hek – dat de beoogd exploitant – er wilde plaatsen er nog steeds niet was, waardoor daarmee geen rekening werd gehouden.

Hoger beroep

Ook hiermee was de beoogd exploitant het niet eens: hij ging in hoger beroep bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. Ook hier vroeg hij weer een spoedprocedure aan. Eén dag voor de zitting op 15 februari 2018 begon hij verder met de plaatsing van het hek. De gemeente reageerde hier direct op en legde de beoogd exploitant een bouwstop op: voor het hek was een vergunning nodig en bovendien voldeed het niet aan de vereisten.

De rechter bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State vond dat de beoogd exploitant een punt had: de burgemeester had hem in de gelegenheid moeten stellen om te reageren op de herinrichting van de Zonnehof. Toch kreeg de beoogd exploitant niet alles wat hij wilde: de rechter oordeelde eveneens dat hij voorlopig niet open mocht: daarvoor waren de bezwaren te talrijk. De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State droeg de burgemeester op om opnieuw de partijen te horen en daarna opnieuw een beslissing te nemen, waarbij – indien nodig – ook op de andere bezwaren beslist zou worden.

Procedure hek

Inmiddels had de beoogd exploitant ook bezwaar gemaakt tegen de beslissing dat hij geen hek mocht neerzetten. Omdat hij haast heeft, is ook hier een spoedprocedure bij de rechtbank aangevraagd. Daarop heeft de rechtbank Midden-Nederland inmiddels uitspraak gedaan: de gemeente hoeft de bouwstop niet terug te draaien.

Procedure-stapelen

Er lopen op dit moment vier procedures die betrekking hebben op de komst van de coffeeshop. In volgorde van importantie zijn dat:

1. de bezwaarprocedure over de coffeeshop zelf,
2. de hoger beroepsprocedure over de coffeeshop zelf,
3. een bezwaarprocedure over de bouwstop van het hek,
4. een aanvraag voor het plaatsen van het hek.

1. Bezwaarprocedure

De bezwaarprocedure is het belangrijkste en daarbij is de burgemeester aan zet. Hij heeft de opdracht gekregen een nieuwe hoorzitting te organiseren en heeft dat inmiddels ook gedaan. Hij zal nu opnieuw moeten beslissen en daarbij kan zich mogelijk niet alleen op het afstandcriterium van de Zonnehof richten. Hij zou er overigens ook verstandig aan doen om de overige bezwaren nu wél te bespreken. Niet alleen doet dit recht aan die bezwaren en geeft het duidelijkheid, maar het besluit dat hij nu neemt, zal enkel getoetst worden door de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. Het is essentieel dat daarin alle elementen meegenomen worden.

Want niet alleen het afstandscriterium naar het Luzac is van belang: ook over het mbo aan de Stadsring is nog wel wat te zeggen. Ook de positie van de nabij gelegen bedrijven en instellingen verdient de expliciete aandacht van de burgemeester: het is niet alleen juridisch maar ook politiek interessant hoe deze burgemeester kijkt tegen een coffeeshop om de hoek bij de Jellinek kliniek (waarbij onder meer (soft)drugsverslaafden behandeld worden), naast een bioscoop die zeer frequent bezocht wordt door minderjarigen en te midden van locaties waar minderjarigen frequent komen, zoals een huiswerkinstituut, twee muziekscholen en de GGD.

In zoverre gaat het nieuwe besluit van de burgemeester de hoofdrol krijgen in het volgende hoofdstuk van dit boek.

2. Hoger beroepsprocedure

Na de nieuwe beslissing op bezwaar zal de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State een laatste oordeel geven over deze zaak. Dat is per definitie het laatste hoofdstuk in dit boek, omdat er geen hogere rechter op dit punt bestaat dan de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State.

Zoals hiervoor opgemerkt heeft de komende beslissing van de burgemeester de hoofdrol in dit hoofdstuk: de inhoud daarvan en de overwegingen daarin bepalen hoe de strijd verder gevoerd zal worden.

3. Bezwaarprocedure hek

Ook zal (het college van burgemeester en wethouders van) de gemeente Amersfoort moeten beslissing op de bezwaren van de beoogd exploitant tegen het besluit over het hek: hij is begonnen aan de plaatsing van de hek, maar werd daarbij tegengehouden door de gemeente. Hoewel dit een compleet andere procedure is, wordt ook deze procedure beïnvloed door de nieuwe beslissing op bezwaar van de burgemeester. Het belang van het hek neemt immers af wanneer de burgemeester beslist dat ook op andere gronden de coffeeshop er niet kan komen.

4. Aanvraagprocedure van het hek

Tot slot heeft de beoogd exploitant een aanvraag ingediend voor een vergunning tot het plaatsen van het hek. Ook dit is een losstaande procedure, waarbij ook geldt dat het belang van deze procedure minder wordt wanneer de burgemeester beslist dat ook op andere gronden de coffeeshop er niet kan komen.

Hoe verder?

De coffeeshop aan de Snouckaertlaan is een toneelstuk in vele akten. Het einde is evenwel in zicht. De komende weken zal de nieuwe beslissing op bezwaar van de burgemeester komen. Aan de hand daarvan kan ingeschat worden hoe de procedure verder zal gaan.

Eén ding is zeker: de burgemeester zal niet het laatste woord hebben. Als hij besluit dat de coffeeshop er echt niet mag komen, zal de beoogd exploitant doorstrijden bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. Als de burgemeester (opnieuw) van standpunt wisselt en besluit dat de coffeeshop er toch wél mag komen, zullen wij doorgaan bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State.